Thursday 25 May 2023

BIBLE SOCIETY OF INDIA LEH THEOLOGY

 

BIBLE SOCIETY OF INDIA: THEIRIAT AREA COMMITTEE

COLLECTORS SEMINAR PROGRAM (2nd Session)

2nd Battalion MAP Kohhran Biak In                                                              Dt 20.05.2023 (Saturday)

“Bible Society of India leh Theology”

-          P/P Danmawia Chawngthu

Thuhmahruai

Vawiin Collectors Seminar ah hian kan thupui zir ho tur pakhat atana ka thlan chu Pathian thu (Theology) leh Bible Society of India inkaihhnawihna lai hi a ni. Hei hian kan thawh tawh dan a thlir ang a, kan thawh zel dan tur te pawh a hril thei ang. Bible Society hi tum mumal nei lo leh Bible behchhan emaw Pathian thu behchhan nei lo a ni ngawt lova, India ram pum bakah local level thlenga a pawt kaltute hian rawngbawlna a nihna kan man em em a, thahnem pawh kan ngai viau a ni. Bible chhut leh chhuah thuah direct-in tel ve chiah lo mah ila chutianga Society in hna a thawh theih nan sum leh paiin kan lo tanpui thin a. Branch te, Area leh Local level committee a kan tih ber leh kan hna ber pawh sum lakkhawm leh mipui ten sum kan thawh zel theih na tura mipuitea BSI chanchin leh a tulna te hriattir zel hi a ni.

1. BSI Thiltum bulpui:

BSI thiltum leh vision ber chu mitin ten an hriatthiam tur tawng ngei a Bible an neih theih na tur leh an lei zawh tawk ngeia tlawm a Bible an hmuh hi a ni. Chu mi tur chuan hma a la nasa em em a,  chu Bible siam leh sem hi BSI hnapui ber leh a mission ber a ni. Chu mi hmang chuan mi tam tak te hnenah Bible an mahni tawng ngeiin an lo hmuin an lo chhiar ve a, Pathian ram tihzauhvin a awm zel a ni.

2. BSI Rawngbawlna hi Mission a ni:

Mission chu kohhran hnapui ber, ringtu apiangin kan tuipui ber tura Lal Isua thupek a ni. Martin Kahler an “Mission hi theology bulpui (mother of theology) a ni” a tih angin Pathian mission tel lovin Pathianthu a kalpui thui theih lohva, a tui theih lohva, a rintlak tawk lova, a him lo bawk. Chuvang chuan rawngbawlna kan tih zawng zawng hian a kawh tum leh a tawpa a luhna tur chu Pathian mission hi a ni kan ti thei ang. Chu mission chu Pathian atanga chhuak, a hmangaih em em te sualin a tih natna atanga dam leh na tura buatsaih hnapui a ni. Amah Pathian ngei hi mission tantu, mission neitu leh mission bul tumtu a ni. A fapa neihchhun meuh tira mibote zawngtu leh alama hnuk hnaitu a ni. Chu Pathian mission chu keini hian kan chhunzawm a, a thawktu kan ni a, kan hnathawh dan leh kan hmanraw hman chi hrang hrang nen kan bei mup mup a nih hi.

            2.1. Mission hna a thawh dan: Chu Pathian mission chu Bible Society of India pawhin hmuchiangin miten Lal Isua chanchin an lo hriata an lo rin ve theih nan a chanchin inziahna Bible hi an hmuh theih leh chhiar theihin kan chhawp tur a ni tih thiltum neiin a thawk ta. Kohhran hrang hrang leh Mission agency hrang hrang ten missionary (mihring) an intirchhuak a, BSI erawh chuan Bible a tir ta thung. Hrilhtu awm lo pawh nise, sawifiahtu awm lo pawh nise miin Bible a chhiar hrim hrim chuan a tinungtu Thlarau Thianghlim puihna in thu nung chu a hmu em em ang tih a ring tlat a, Bible thawn chhuah leh thehdarh a la sim thei lo. Rah pawh tam tak a chhuah tawh reng a ni.

            2.2. Mihring (Missionary) intirh aia a thatna: BSI in mission a thawh dan hi thatna tam tak a nei a, missionary intirh hi a that em em laiin mihring chuan harsatna tam tak a nei a, thlen theih lohna hmun a nei a, sum leh pai a ngai tam a, hun a hek a, tawng zir chawp te a ngai a, a va kalna tur mi te nen inpawhna tha a siam thiam viau pawh a ngai. BSI erawh chuan Bible a thawn hian mihring thlen harsatna hmunah a thleng thei a, sum sen tam a ngai lova, tawng zir chawp a ngai lova, a chhiartur leh hre tur dik tak ten an hriatthiam tawngin Lal Isua chanchin an hre nghal thei. Hei hi a thatna em em chu a ni.

2. BSI leh Prosperity Gospel:

Saptawng thumal prosper tih chu mizo tawngin hamtha, hmuingil, hlawhtling tiin kan sawi thei ang a, prosperiry anih chuan hamthatna, hmuingilna, hlawhtlinna tihna a ni. Prosperiry Gospel/theology anih chuan Pathian thu a eng zawnga thlirna, Pathian thuawih hi damreina, malsawmna, hlawhtlinna leh hmuingilna a ni ti zawnga zirtirna a ni. Chu chuan a huam chu Pathian chhandamna hian kan thlarau chhandamna chauh ni lovin taksa lama harsatna, natna, hrehawmna, damlohna leh retheihna atang pawha min khaichhuah hi a tum a ni. Chutiang theology tuipuitu te chuan ‘Pathianin amah ringtute hi hriselna leh hausakna tein malsawm a duh ber a, Isua tlanna ah khan retheihna, hrisel lohna leh natna zawng zawng te hneh a ni vek tawh tih hi an rindan a ni.

Pathian thu (theology) hi thlirna hrang hrang leh kalphung hrang hrang a awm a, hnam a zir te, ram a zir tein kan tuipui leh hawi zawng a in ang lo. Vawiina Mizorama Pathian thu virvel kan thlir chuan Kohhran te chuan Evangelical theology kan tuipui ber a, pawlchhuak kan tih lam awntute hian eschatological lam an uar em em a, tunlai thangthar ministry kan tih ho hian he kan sawi mek prosperity gospel kan tih hi an thupui ber a ni.

            3.1. BSI leh Prosperity Gospel: BSI a member ni tawh te, ni mek te leh ni zel tur tea ngaihdan nghet tak inphum ve tlat chu malsawmna hnar a ni tih hi a ni. Kan fate Life member kan nih tir hian hrisel sawt tura ngaihna kan nei a, kan motor kan life hian tluang sawt turin kan ngai a, kan building te member kan nihtir hian chhiatna lakah him phah turin kan ngai a, kan ranvulh te kan life member tir hian beisei let kan nei thin, chu chu hriselna leh than duhna a ni. Pathiana beiseina neih hi ringtute tih tur chu a nih reng laiin, kan hlawkna, malsawmna, hmuingilna lai ringawt kan thlir a kan beisei nasat lutuk hian kan ringtu nunah nghawng tha lo a nei thei-Pathian rinhlelhna leh a laka beidawnna.

BSI rawngbawlna hi ringlo mite leh Ringtharte pawhin anmahni tawnga Bible an chhiar vea Lal Isua hi an lo nunpui a an lo hlawpui ve na tur lam aia mahni hlawkna zawk, a dawngtu aia a petu zawkin hlawk kan tum hi thlirna fuh lo a ni ve thei. Chutiang zawnga miin rawng a bawl tawh chuan mahni hmasialna a lian tulh tulh a, miten Lal Isua hmel an lo hmuh ve phah em tih aiin keiin ka hlawkpui em, ka hausak pui em tih lam kan dah lian ber zel. Chu chu Prosperity theology kalsual theihna lai a ni. Chutiang zawnga miin BSI rawngbawlna a ngaih tlat chuan BSI thiltum a thelh a ni.

            3.3. Chu chu a pawi em? Sum ber kan hmuh chuan a tha tho lawm ni? Hlawkna kan beisei emaw beisei lo emaw, a sum ber kan pek a, chu mi hmanga miin chanchin tha an lo hmuh chuan a result a ngai reng tho a ni lawm ni? Heng hi kan rilrua zawhna awm a nih ka ring. A dikna chen a awm. Bible chhut zel nan sum kan mamawh a, chu sum chu miin an pek khawm a ngai. Chu mi petu turin hamthatna beiseia pek a phur phah chuan emaw a pek tam phah chuan hamthatna beisei miah lova pe tlem ai chuan lukhawng a nei zawk ngei ang. Mahse, pek tam aia pek dik duhtu, a pawisa aia petu thinlung buktu, mihring te thil neih aia mihring zawk beisei tlat tu kan Pathian ngaihah engtin nge ni ang le? Sum hlawkna um ringawt a campaign hi a that ka ring lo ang bawkin hamthatna dawn tum ringawt vanga sum pek pawh a tha chuang lovang. A chhan chu miin beisei nei ran chunga Pathian a pek hian charity (thilthlawn pek/hmangaih thilpek) a ni lova investment (peipunna/leia rokhawlna) a ni. Thilpek hi Pathian laka kan rilru put dan lantirtu a ni si a, Pathian kan hmangaihna avanga pe tur kan nihna hi kan dah pawimawh hmasa ber tur a ni, chu mi avanga malsawmna leh hamthatna chu Pathian lam chan, kei nin kan um viau tur niin a lang lo.

3. BSI leh Church Unity:

Kohhran te inlungrualna leh thawhhona hian Kristian theology ah hmun pawimawh tak a chang thin. Hmun khata luan khawm vek emaw Kohhran pakhata insuih khawm lam emaw a tum a ni lova, kohhran hrang hrang, duh dan leh rin dan hrang hrang ni mah ila, kan thawk ho thei a, rawng kan bawl ho thei a, kan inlung rual thei a ni tih thu a ni ber. Pathian ram aia kohhran pawl dah lenna a lian em em a, thil tam takah kan thawk ho thei lova, ram kan inchuh a, kohhran dang te thanna dip duh hial khawpin kan inep tawn nasa em em. Chutiang ang hri tha lo karah chuan thawhho te pawh kan tum thin MKHC angin kan han ti viau a, a harsa. Mizoram People Forum angin kan che viau dawn a, a harsa. The Leprocy Mission lamah te pawh kan lung a rual viau hlei thei lo. Tunah Council of Churches in Mizoram (CCIM) in bul tan leh mek a ni a, kan puitlin thei ang em a hriat loh. Mission Field thlenga kan inepna kara kan khawsak lai hian he Bible Soiety hmang erawh chuan kan thawk ho tha em em a ni.

Kohhran hrang hrang rawng inbawl tawn te a harsa em em a, kohhran danga inkhawm leh thusawi te, hmun danga rawngbawl hova chhuah ho pawh a harsa, mahse he BSI hian remchang min siam sak na sa em em a. Inrem theih lohna sual chu BSI hmanga do mek a ni. A kal zel ang a, a fawng vuantuten kan zir chuan rah tha zawk a chhuah zel turah ngai ang. Chanchintha hril te, ruihtheih thil avanga harsatna te, HIV/AIDS kaihhnawih te, natna chi hrang hrang avanga harsatna kan tawh mek te hi kohhran mal tana sut zawh rual a ni lo, kan thawh hova kan beih tlan a ngai a ni. Chu thawhhona chu BSI hmanga tih len zel I tum ang u.

4. Engtin nge ni zel ang?

A chunga mi te kan han thlir pawh hian BSI hi pawl satliah mai mai emaw Parachurch rawngbawlna satliah mai mai a ni lo tih a chiang viau mai. Lal Isua rawngbawlna leh thupek hnuhnung (Ramtina kala chanchintha hril hna) chhunzawmna a ni. Chuvang chuan:

            4.1. Kan tawpsan mai mai thiang lo: Khawvel pumah tawng 6405 vel a awm a, chung zinga 5000 dawn te chuan mahni tawnga Bible chhiar tur an la nei lo. India ram chauh  pawh thlir ila, tawng chi hrang 1650 a awm a, hmang kawp thei te nena chhutin tawng chi hrang 300 ah hian Bible letling thei ila India ram kan tuam chhuak thei ang. Mahse chuti tur pawh chuan tawng 228 vel kan la hmabak tihna a ni. Keini Bible kan neih tan kum (Luka ziak, 1898) atangin kum 125 a liam tawh, mahse kan chhehvel mai ah, Aizawl Auxiliary huamchhungah hnam hrang hrang pakua ngawt ten mahni tawngin Bible an la nei lo. Hna a va la tam em! Kan thawh uar sauh sauh a la ngai reng a ni.

4.2. Kan Tawngtai zel ang: Khawvela Bible Society te inthlunkhawmna United Bible Society (UBS) chuan heti hian a sawi a, “Bible Society mamawh hmasak ber chu tangka ni lovin tawngtaina a ni.” Tawngtaina a ngaih pawimawh em avangin a khat tawkin Bible Society hrang hrang te hnenah tawngtaina tur thu a thawn thin. Tin, Global meeting hrang hrangah tawngtai session uluk taka hman thin a ni. Tawngtai hi kan chakna hnar a ni a, eng anga sum tam pawh nei mah ila Pathianin mal a sawm loh chuan emaw mihring taka kan enkawl chuan a thawh hlawk tak tak chuang lo.

4.3. Thilpek kan pe zel ang: Mimal ang te, pawl ang te, kohhran ang te in a theih ang angin thil pek uar ila, member nih theihna kawng te, donation leh thil dang BSI in sum a tuakna ang chi hrang hrang te a khat tawka puanzar reng ni thei se. Tunlai hian Bible pum letling tur hian kum 8-15 vel mamawh a ni a, Thuthlungthar chauh pawh kum 5-8 an bei thin. Bible bu pum lehlin hna thawk zo turin cheng nuai 32 – nuai 120 te mamawh a ni thin. Bible lehlin hi a hautak em em a, hun a duh rei a, sum sen a tam a, a print na leh sem kualna ah sum tam tak a kal bawk thin. Bible la nei lo te tuam zel tur chuan sum a awm belh zel a ngai a, kan level theuh ah tan la zel ang u.

 

No comments:

Post a Comment